Struktura matury ustnej i pisemnej z angielskiego.
Jakie zmiany nastąpiły i jak wygląda egzamin matrualny z języka angielskiego od 2015 roku? Co warto wiedzieć i jak wykorzystać to na swoją korzyść? Dzięki temu artykułowi opracujesz swój strategiczny plan. Konkretne materiały i niezbędne wyrażenia opiszemy w kolejnym artykule.
Zobacz wszystkie artykuły, których potrzebujesz, aby zdać maturę z angielskiego.
CZĘŚĆ USTNA DLA WSZYSTKICH (od 2015 NIE MA PODZIAŁU NA POZIOMY!)
Matura w części ustnej nie ma rozdzielonego poziomu. Wszyscy otrzymują to samo:
- trzy zadania (rozmowa z odgrywaniem roli, opis ilustracji i odpowiedzi na trzy pytania, wypowiedź na podstawie materiału stymulującego i odpowiedzi na dwa pytania),
- za egzamin można uzyskać maksymalnie 30 punktów, z czego 18 za sprawność komunikacyjną, a 12 za “zakres i poprawność środków leksykalno-gramatycznych, wymowę i płynność wypowiedzi”
- czas odpowiedzi wynosi 15 minut.
W kwestii życiowej jest to bardzo praktyczny egzamin. Podobne sytuacje mogą się wydarzyć w życiu. Niestety w kwestii dostania się na uczelnie wyższe w większości przypadków (jeśli nie we wszystkich) egzamin ustny nie jest brany pod uwagę. Jest to poniekąd uzasadnione, egzamin ustny jest oceniany w całości przez egzaminatora, nie ma tutaj pól zamkniętych, jest więc duże pole do subiektywności.
Jak poradzić sobie z maturą ustną?
1. Aplikujesz na studia? Nie trać na to czasu!
Sprawdź czy na studia, na które aplikujesz jest wymagana matura ustna, jeśli nie, odpuść. Jeśli aplikujesz na studia, gdzie język jest brany pod uwagę zakładam, że poświęcasz dużo czasu na przygotowanie do egzaminu pisemnego. Moim zdaniem to zupełnie wystarczy, a czas który poświęcisz na przygotowywanie wypowiedzi ustnych przeznacz na przygotowanie do części pisemnej. Jeśli wydaje Ci się, że ewentualnie niższa nota za egzamin ustny będzie kogokolwiek obchodzić wyprowadzę Cię z błędu – nie będzie. Jeśli uczelnia bierze pod uwagę wynik egzaminu pisemnego to weźmie tylko ten wynik. Prawdopodobnie zdasz ustny niezależnie od tego, czy będziesz się przygotowywał, czy nie. Sprawdź z nauczycielem kilka arkuszy, jeśli stwierdzi, że zdasz bez problemu nie trenuj więcej scenek i opowiadania o obrazku. Skup się na tym, co naprawdę jest ważne.
2. Nie idziesz na studia? Ustna może się przydać!
Tutaj mam zupełnie przeciwne przemyślenia. Scenki i dialogi przydadzą Ci się w życiu i pracy. Dobrym pomysłem jest poświęcenie podobnej ilości czasu na przygotowanie do matury ustnej i pisemnej.
CZĘŚĆ PISEMNA
1. POZIOM PODSTAWOWY:
Są zmiany: znika KFU (Krótka Forma Użytkowa) i pojawiają się zadania z gramatyki. Od roku szkolnego 2014/15 matura z języka angielskiego będzie składać się z 4 części:
- rozumienie ze słuchu (udział w wyniku 30%)
- rozumienie tekstów pisanych (udział w wyniku 30%)
- znajomość środków językowych (udział w wyniku 20%)
- wypowiedź pisemna (udział w wyniku 20%)
Ważna zmiana! Teraz otrzymujemy kilka krótszych tekstów do słuchania i czytania, warto więc teraz trenować rozumienie krótszych fragmentów. Chodzi tutaj o podzielność uwagi i umiejętność przełączenia się z jednego tekstu na drugi. Według mnie nie należy się tego obawiać, zdarzało się, że jeden tekst wyjątkowo nam nie pasował, po prostu ciężko było zrozumieć o co chodzi autorowi. Przyznajmy się, nie wszystko czyta się nam tak samo dobrze, a stres potrafi namieszać. Kilka krótszych tekstów nie powinno nas martwić.
Uwaga! Gramatyka ważna! Znajomość struktur językowych to 20% wyniku!
Gramatyka awansowała i aktualnie jest ważną częścią egzaminu, zajmuje aż 20% całościowej punktacji. Na szczęście będą to zadania zamknięte (wybór wielokrotny i na dobieranie). Zakres materiału i gramatyki matury podstawowej (pobierz) nie jest mały, pojawiają się zadania na dobieranie wyrazu do luki, wybór synonimu lub właściwego tłumaczenia. Najlepiej jeśli zobaczysz przykładowe zadania na znajomość struktur gramatycznych (pobierz), by zobaczyć co będzie na Ciebie czekać.
Mniej pisania i brak kar za nadmiar!
Od 2015 roku mamy do napisania tylko jeden tekst o długości 80-130 słów i nie ma już listu formalnego. Zdający ma napisać list w formie tradycyjnej albo elektronicznej wiadomość umieszczaną na blogu lub forum internetowym z elementami np. opisu, relacjonowania, uzasadniania opinii, w tym przedstawiania zalet i wad różnych rozwiązań i poglądów.
Moją uwagę zwróciło przykładowe zadanie z informatora:
Uczestniczyłeś(-aś) w międzynarodowej wymianie w Londynie. Napisz list do kolegi z Anglii, w którym:
- opiszesz rodzinę, u której mieszkałeś(-aś)
- zrelacjonujesz wydarzenie, które szczególnie utkwiło Ci w pamięci
- przedstawisz wady i zalety tego wyjazdu
- zaproponujesz wspólne wakacje w wybranym przez Ciebie miejscu i uzasadnisz swój wybór.
Obliczyłem, że prawdopodobieństwo, że napiszemy na mniej niż 100 wyrazów jest bardzo niskie, raczej będzie problem z przekroczeniem limitu, chociaż, co jest ważne, przekraczanie limitu jest bezkarne, więc nie należy się tym przejmować. Należy pisać krótko i treściwie, zaspokajając formularz oceny egzaminatora (pobierz)
Strategia na podstawowy „writing”?
Większość zadań wygląda podobnie. Mamy coś zrelacjonować, coś opisać. Dobrze jest mieć wytrenowane konkretne struktury i gotowce, aby na samym egzaminie nie szukać wykwintnego języka. Najczęściej chcąc upiększyć na siłę przesadzamy i nie osiągamy swojego celu.
Zrób listę poprawnych zdań, np. opis wydarzenia, które szczególnie utkwiło Ci w pamięci to standard, który najprawdopodobniej pojawi się na egzaminie. Wymyśl już dzisiaj takie 3 wydarzenia, staraj się aby były uniwersalne. Np. pomoc bezdomnemu psu będzie idealnym wydarzeniem, które pasuje niemal do wszystkiego: wakacji, wycieczki szkolnej, wymiany językowej, wyjazdu za miasto, zwiedzaniu miasta itd. Poza tym egzaminator jest człowiekiem i prędzej ruszy go to, że pomyślałeś, aby pomóc biednemu psu, oddać staruszce zgubione dokumenty niż to, że np. kupiłeś nowy iPhone. 🙂 Naucz się na pamięć, przepisuj swoje opisy, a w dniu egzaminu jedynie dobierzesz odpowiedni pocisk i oddasz strzał. Wbrew pozorom, nie jest tak trudno uzbroić swój arsenał. Zrób tak samo z innymi powtarzającymi się poleceniami typu: zaproś…, zaproponuj…. Wybierz schemat, w którym podasz wady i zalety np. On the one hand… but on the other hand… który zawsze będziesz miał pod ręką.
Nie łudź się, egzaminator to nie Twój nauczyciel, on nie wie kim jesteś i czy przyjąłeś taką, a nie inną strategię. On nie wie i się nie dowie, kiedy Ty stworzyłeś opisaną sytuację, nie zna Twoich poprzednich prac, dla egzaminatora jest ważne to, co widzi: Twoją pracę i tabelkę, w której zlicza Twoje punkty. Nie ma znaczenia Twoja kreatywność. Ma znaczenie poprawność, styl i przekazanie informacji.
Sprawdź przykładowe wypowiedzi pisemne i sposób ich oceniania (pobierz), wejdź w skórę egzaminatora i daj mu wszystko, za co może dać Ci punkty.
POZIOM ROZSZERZONY
Teraz podział umiejętności na maturze jest bardzo sprawiedliwy. W zasadzie można przyjąć, że każda cześć jest tak samo ważna:
- rozumienie ze słuchu (udział w wyniku 24%)
- rozumienie tekstów pisanych (udział w wyniku 26%)
- znajomość środków językowych (udział w wyniku 24%)
- wypowiedź pisemna (udział w wyniku 26%)
Ważna zmiana! Teraz otrzymujemy kilka krótszych tekstów do słuchania i czytania, warto więc teraz trenować rozumienie krótszych fragmentów. Chodzi tutaj o podzielność uwagi i umiejętność przełączenia się z jednego tekstu na drugi. Według mnie nie należy się tego obawiać, zdarzało się, że jeden tekst wyjątkowo nam nie pasował, po prostu ciężko było zrozumieć, o co chodzi autorowi. Przyznajmy się, nie wszystko czyta się nam tak samo dobrze, a stres potrafi namieszać. Kilka krótszych tekstów nie powinno nas martwić.
Tak samo jak w przypadku matury podstawowej wzrosło znaczenie znajomości środków językowych (z 10% na 24%). Dotychczas dawała ona maksymalnie 5 punktów na 50 możliwych. Jeśli chcecie zdawać rozszerzoną maturę będziecie musieli solidnie popracować na zakresem słownictwa i gramatyki.
Katalog struktur gramatycznych na poziomie rozszerzonym (pobierz), wymaganych od ucznia jest obfity i właściwie odpowiada wymaganiom stawianym kandydatowi chcącemu zdać FCE. Na maturze rozszerzonej pojawią się również nowe typy zadań:
1. Uzupełnianie luk w tekście. Uzupełniamy luki korzystając z podanych wyrazów, lecz należy pamiętać o zmianie ich formy (należy dopasować wyrazy do luk, a następnie wymyślić odpowiednią formę wyrazu).
Przykładowe zadanie:
A team of Australian researchers 7.1. _____ the way names can influence a person’s impressions and decision making.
A. interrogated
B. investigated (poprawne)
C. interviewed
D. involved
2. Uzupełnieniu zdania z wykorzystaniem podanych wyrazów. Nie wolno zmieniać kolejności podanych wyrazów, natomiast należy zmienić ich formę oraz dodać inne wyrazy, aby otrzymać logiczne i gramatycznie poprawne zadanie.
Zadanie nie wydaje się tragicznie trudne, na pewno należy trenować tę formę zadań (opracowujemy aktualnie listę publikacji pomocnych przy tym treningu). Poniżej podaję przykładowe zdania, możemy jednak spodziewać się też parafrazy, tłumaczenia fragmentów zdań, słowotwórstwa lub testu luk sterowanych – you never know, dlatego wszelkie ćwiczenia gramatyczne zbiorcze (nie na konkretną strukturę) są lekturą obowiązkową.
Przykładowe zdania:
1. Why didn’t you say anything? You (should / warn / students) _____________________ swimming in this place!
2. While (President / have / argument) _________________________________________ with his advisors, a group of journalists burst into the room.
3. Which exit (we / suppose / take) _____________________________________________ at the next roundabout?
4. I wish we (tell / Jayne / project) _____________________________________________ She would have helped us with it.
Poprawne odpowiedzi:
1. should have warned the students about/against
2. the President was having an argument
3. are we supposed to take
4. had told Jayne about the project
Prawdziwe zmiany dotyczą wypowiedzi pisemnej.
Od roku 2015 zdający zetkną się na maturze rozszerzonej z trzema typami wypracowań:
ROZPRAWKA to wypowiedź, w której zdający rozważa zagadnienie podane w poleceniu, przedstawiając argumenty, wspierając je dodatkowymi wyjaśnieniami oraz/lub przykładami. Autor rozprawki może wyrazić aprobatę lub dezaprobatę wobec rozważanego zagadnienia, może również przedstawić argumenty za i przeciw, odpowiednio sygnalizując przyjęty schemat w tezie, wspartej adekwatnymi argumentami i właściwym zakończeniem.
Dobrze napisana rozprawka:
- omawia zagadnienie w sposób przejrzysty i logiczny; wszystkie jej części (wstęp, rozwinięcie, zakończenie) są podporządkowane jednej myśli głównej
- zawiera jasno sformułowaną tezę, odpowiednią do formy (rozprawka za i przeciw lub rozprawka przedstawiająca opinię)
- charakteryzuje się stylem formalnym.
W ARTYKULE PUBLICYSTYCZNYM zdający wyraża swoje stanowisko wobec problemu/zjawiska społecznego wskazanego w poleceniu. Celem artykułu jest rzeczowe przedstawienie omawianej kwestii. Artykuł może zawierać elementy opisu, sprawozdania, recenzji, komentarze odautorskie, ocenę faktów, elementy opinii oraz może także podejmować próbę kształtowania opinii czytelników.
Dobrze napisany artykuł:
- ma tytuł przyciągający uwagę czytelnika
- zawiera wstęp, w którym autor stara się zachęcić czytelnika do przeczytania tekstu, np.przywołując fakt lub anegdotę, sygnalizując temat artykułu w formie pytania, używając barwnego języka
- może zawierać pytania zachęcające czytelnika do dalszych rozważań na temat poruszany w tekście
LIST FORMALNY jest napisany w odpowiedzi na sytuację określoną w zadaniu egzaminacyjnym. Może to być np. list czytelnika do gazety/czasopisma lub list mieszkańca do władz miasta. List może zawierać elementy opisu, sprawozdania, recenzji itp.
Dobrze napisany list formalny:
- zawiera we wstępie określenie celu, w jakim został napisany
- omawia dane zagadnienie w sposób przejrzysty i logiczny
- zawiera elementy typowe dla formy: odpowiedni zwrot rozpoczynający i kończący, akapity itp.
W arkuszu egzaminacyjnym uczeń będzie miał do wyboru jeden temat z dwóch, a wypracowanie ma mieć jak dotychczas 200-250 słów. Jeśli dobrze sprawdziłem, a jestem wnikliwy, w poprzednich latach na maturze z angielskiego zawsze pojawiała się rozprawka za i przeciw. Natomiast nie da się przewidzieć co będzie, należy umieć napisać wszystko.
Warto zwrócić uwagę, że zmienił się system oceniania wypracowań na poziomie rozszerzonym! Opis kryteriów wypowiedzi pisemnej (pobierz) oceniania zajmuje, aż 4 strony i naprawdę dobrze by było, abyś go poznał. Wiedząc za co jesteśmy punktowani, możemy pisać “pod egzaminatora”.
W sumie do zdobycia mamy 13 punktów, z czego:
- 5 punktów należy się za elementy treści i elementy formy
- 2 punkty za spójność i logikę
- 3 punkty za zakres środków językowych
- 3 punkty za poprawność środków językowych.
Tak samo jak na poziomie podstawowym, nie przewidziano ujemnej punktacji za przekroczenie górnego limitu słów.
Strategie na rozszerzony „writing”?
Pisać, pisać i jeszcze raz pisać. Wybierz zwroty, które użyjesz w rozprawce i naucz się ich. Zupełnie niepotrzebne jest uczenie się zbyt wielu sformułowań. Wystarczy Ci kilka lub kilkanaście. Określam to nie jako nudę, ale jako Twój styl pisania. Za każdym razem kiedy piszesz na nowy temat posługuj się wcześniej wypracowanymi zwrotami. Miej swoje porftolio pewniaków, które nigdy Cię nie zawiedzie. Kiedy zaczniesz pisać wypracowanie będziesz już nieco “zbałamucony” – wcześniej będziesz słuchać i czytać, a także wypełniać struktury gramatyczne. Jeśli z zimną krwią i konsekwencją podejdziesz zadaniowo do napisania tych 250 słów, do Twoich myśli nie będzie spływał potok zbędnych informacji. Nie kombinuj i nie twórz czegoś, co do czego nie masz pewności. Używaj takich zwrotów i w taki sposób, który już masz sprawdzony, wypracowany.
Naucz się na pamięć konstrukcji i zwrotów, które będziesz powtarzać, przepisuj swoje opisy z rozprawki na rozprawkę, a w dniu egzaminu jedynie dobierzesz odpowiedni pocisk i oddasz strzał. Lepiej mieć jeden sprawdzony karabin, niż wiele rodzajów broni, którą nie umiesz się posługiwać.
Aktualnie przygotowujemy listę gotowców, które pomogą Ci stworzyć swój pewny i bezbłędny styl pisania.
Nie łudź się, egzaminator to nie twój nauczyciel, on nie wie kim jesteś i czy przyjąłeś taką, a nie inną strategię. Egzaminator nie zna Twoich poprzednich prac, dla egzaminatora jest ważne to co widzi: Twoją pracę i tabelkę, w której zlicza Twoje punkty. Nie ma znaczenia Twoja kreatywność. Ma znaczenie poprawność, styl i przekazanie informacji. Takie są kryteria oceny.
Sprawdź przykładowe wypracowania i praktyczne przykłady oceniania (pobierz), wejdź w skórę egzaminatora i daj mu wszystko za co może dać Ci punkty.
Co zrobić kiedy nie jesteśmy zadowoleni z wyniku i uważamy, że egzaminator niesłusznie nie przyznał nam punktów?
“Teoretycznie oceny matury nie da się zmienić. Zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego nie jest ona decyzją administracyjną, więc nie przysługuje od niej droga odwoławcza. W praktyce komisje poprawiają te wyniki, w których egzaminator popełnił błąd przy zliczaniu punktów. Zdarza się, że uczniowie składają wnioski o ponowne sprawdzenie egzaminu. Na Mazowszu w 2013 r. poprosiły o to 163 osoby, a wynik matury zmieniono w 6 przypadkach..” czytamy w Gazecie Prawnej. Wynika z powyższego, że gdy jesteśmy pewni swego warto walczyć, czasami kilka punktów może zaważyć na dostanie się na studia. Zanim jednak poprosimy o ponowne rozpatrzenie, najpierw przeczytajmy naszą pracę, być może w chwili pisania wydawało nam się, że poszło nam lepiej. Udostępnienie matury nie jest niczym szczególnym, piszemy wniosek o wgląd do pracy na wcześniej podanym druku.
Kamil
